13. Styczeń 2025 - 19. Styczeń 2025
|
Poniedziałek 13. Styczeń
|
-
Kartka z kalendarza
1932 – Sąd Okręgowy w Warszawie ogłosił wyrok w tzw. procesie brzeskim, w którym sądzono przywódców centrolewicowych ugrupowań opozycyjnych w stosunku do rządów Marszałka Piłsudskiego i dążących do obalenia siłą rządów sanacji (m.in. Wincentego Witosa, Kazimierza Bagińskiego, Adama Ciołkosza, Hermana Liebermanna).
2001 – w Warszawie zmarł Wojciech Ziembiński (ur. 22 marca 1925 r.), jeden z czołowych działaczy opozycji niepodległościowej, współtwórca Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Klubów Służby Niepodległości i Stronnictwa Wierności Rzeczypospolitej, inicjator budowy warszawskiego Pomnika Poległych i Pomordowanych na Wschodzie.
|
Wtorek 14. Styczeń
|
-
Kartka z kalendarza
1917 – na Zamku Królewskim w Warszawie odbyło się inauguracyjne posiedzenie Tymczasowej Rady Stanu pod przewodnictwem Wacława Niemojowskiego, wnuka ostatniego prezesa Rządu Narodowego z okresu Powstania Listopadowego. Józef Piłsudski, który wszedł w skład Rady uważał, iż powinna ona stać się zalążkiem Rządu Narodowego, negocjującego z władzami niemieckimi i austriackimi kwestię pełnej suwerenności Polski.
1922 – w warszawskiej kawiarni „Duża Ziemiańska” odbyła się premiera pierwszej w Polsce niepodległej szopki politycznej, do której teksty napisali m.in. Antoni Słonimski, Julian Tuwim i Jan Lechoń. Tradycja satyrycznych szopek noworocznych była żywa w całym okresie międzywojennym, a częstymi gośćmi spektakli byli czołowi politycy i wojskowi (m.in. Marszałek Józef Piłsudski, Walery Sławek, Józef Beck, gen. Bolesław Wieniawa-Długoszowski).
1948 – w Szczecinie zmarł gen. Aleksander Litwinowicz (ur. 27 lutego 1879 r.), szef intendentury I Kompanii Kadrowej, a później 1 Pułku I Brygady, w II RP m.in. był dowódcą Okręgu Korpusu III Grodno i Okręgu Korpusu VI we Lwowie, w latach 1936-39 był II wiceministrem spraw wojskowych i Szefem Administracji Armii, był jednym z kierujących rozbudową Centralnego Okręgu Przemysłowego, w czasie wojny internowany w Rumunii, po wojnie pracował w Urzędzie Pełnomocnika Rządu ds. Odbudowy jako kierownik Biura Planowania.
|
Środa 15. Styczeń
|
-
Kartka z kalendarza
1863 – w nocy z 14 na 15 stycznia z inicjatywy naczelnika rządu cywilnego Królestwa Polskiego margrabiego Aleksandra Wielopolskiego odbył się w zaborze rosyjskim masowy pobór mężczyzn do wojska, zwany „branką”. Branka odbyła się na podstawie imiennych list, a nie jak dotychczas w drodze losowania. Jej celem miało być powołanie do rosyjskiej armii przede wszystkim tych Polaków, co do których istniały podejrzenia, że działają w ruchu niepodległościowym i przygotowują powstanie zbrojne. Wbrew intencjom Wielopolskiego i Rosjan, branka nie przeciwdziałała wybuchowi powstania, ale termin jego wybuchu znacznie przyspieszyła.
1921 – w Genewie podpisano układ polsko-rumuński o przyjaźni, mający na celu obronę obu państw przed Związkiem Sowieckim.
1944 – Komendant Główny Narodowych Sił Zbrojnych płk Tadeusz Kurcyusz w rozkazie do żołnierzy stwierdził, że wkraczające na terytorium Polski wojska sowieckie muszą być traktowane jako wróg. Dążenie do normalizacji stosunków z rządem ZSRS, ani ewentualne osiągniecie tego porozumienia nie może powstrzymać bezwzględnej walki z komunizmem i rozkładową akcją agentur bolszewickich na ziemiach polskich.
|
Czwartek 16. Styczeń
|
-
Kartka z kalendarza
1919 – gen. Józef Dowbór-Muśnicki objął dowództwo nad wojskami polskimi w Wielkopolsce. Wybitny kompozytor i polityk Ignacy Jan Paderewski stanął na czele rządu polskiego jako Prezydent Rady Ministrów.
1919 – Komitet Narodowy Polski w Paryżu uznał Józefa Piłsudskiego za Tymczasowego Naczelnika Państwa i podporządkował się premierowi Ignacemu Paderewskiemu. Władze w Warszawie uznały Komitet za oficjalną reprezentację Polski na kongresie pokojowym w Paryżu.
1920 – Józef Piłsudski spotkał się w Belwederze z przedstawicielami Komitetu Narodowego Rosyjskiego: Borysem Sawinkowem i Nikołajem Czajkowskim. Podczas spotkania Piłsudski wyraził gotowość wspierania sił antybolszewickich w Rosji, pod warunkiem uznania przez nie niepodległości Litwy, Białorusi i Ukrainy. Poparł także ideę tworzenia w Polsce oddziałów rosyjskich, które wesprą Wojsko Polskie w walkach z bolszewikami.
1976 – najwyżsi stopniem oficerowie II RP (gen. bryg. Mieczysław Boruta-Spiechowicz, gen. bryg. Roman Abraham, gen. bryg. Jan Jagmin-Sadowski i płk dypl. Kazimierz Pluta-Czachowski) wybrali Ojca Eustachego Rakoczego – paulina z Jasnej Góry kapelanem wszystkich naszych formacji.
|
Piątek 17. Styczeń
|
-
Kartka z kalendarza
1917 – Polska Organizacja Wojskowa podporządkowała się Tymczasowej Radzie Stanu, uznając ją za tymczasową formę rządu polskiego.
1920 – Wojsko Polskie Frontu Pomorskiego, dowodzone przez gen. Józefa Hallera, przekroczyło linię demarkacyjną pod Nieszawą, przejmując od Niemców przyznaną Polsce Traktatem Wersalskim część Pomorza. Gen. Haller w odezwie do żołnierzy pisał: Idziemy nad polskie morze – idziemy w kraj odwiecznie polski, wielokrotnie wydzierany nam przez wrogą siłę niemiecką. Winniście się czuć dumni i szczęśliwi, że waszym jest udziałem obejmować ten polski kraj, to Polskie Pomorze, te Kaszuby, to polskie morze.
1945 – do zrujnowanej przez Niemców Warszawy wkroczyły wojska sowieckie, które do tej pory stały bezczynnie na prawym brzegu Wisły, nie udzielając pomocy Powstaniu Warszawskiemu. Wydarzenie to propaganda komunistyczna próbowała nazywać „wyzwoleniem stolicy”.
|
Sobota 18. Styczeń
|
-
Kartka z kalendarza
1919 – zainaugurował działalność Polski Czerwony Krzyż, pierwsza w odrodzonej Polsce organizacja humanitarna.
1920 – oddziały Wojska Polskiego weszły do opuszczonego przez oddziały niemieckie Torunia.
1924 – Prezydent Rzeczypospolitej Stanisław Wojciechowski wydał rozporządzenie powołujące do życia Generalną Dyrekcję Poczt i Telegrafów.
|
Niedziela 19. Styczeń
|
-
Kartka z kalendarza
1928 – w Warszawie ogłoszono deklarację programową Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem Józefa Piłsudskiego (BBWR), reprezentacji politycznej obozu piłsudczykowskiego zorganizowanej przez płk. Walerego Sławka. W deklaracji postulowano wzmocnienie roli władzy wykonawczej, walkę z „partyjniactwem”, naprawę gospodarki.
1945 – dowódca Armii Krajowej gen. Leopold Okulicki wydał rozkaz o rozwiązaniu AK, w którym napisał m.in. Dalszą swą pracę i działalność prowadźcie w duchu odzyskania pełnej niepodległości Państwa i ochrony ludności polskiej przed zagładą. Starajcie się być przewodnikami Narodu i realizatorami niepodległego Państwa Polskiego. W tym działaniu każdy z Was musi być dla siebie dowódcą. Wielu żołnierzy AK kontynuowało walkę z komunistami m.in. w strukturach Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, Narodowych Siłach Zbrojnych, Narodowej Organizacji Wojskowej, Konspiracyjnym Wojsku Polskim.
|